Gerelateerde thema's
Deze sectie behandelt aanvullende thema's die verschillende aspecten van de transitie naar milieuvriendelijkere wagenparken omvatten. Er wordt met name ingegaan op onderwerpen zoals waterstof, het aannemen van milieubewuste praktijken, het optimaliseren van processen om de ecologische voetafdruk te verkleinen en strategieën om de bedrijfsvoering groener te maken.
1. Waterstof in onze sector
De vraag naar het gebruik van waterstof in onze sector verdient ook om overwogen te worden.
Wat is waterstof?
Waterstof is een energiedrager die een complexe waardeketen vereist. Het wordt doorgaans geproduceerd uit water of koolwaterstoffen, hetzij via thermochemische processen met CO2-afvang tijdens de productie, hetzij via elektrolyse van water. Na opslag en eventueel transport wordt het gebruikt als energiebron, bijvoorbeeld in een brandstofcel of door directe verbranding.
De productie van waterstof : hoe werkt het ?
Waterstof is een van de kleinste en meest voorkomende atomen op aarde. Toch komt het niet in zuivere vorm voor in de natuur: het is altijd gebonden aan andere atomen, zoals koolstof (C) of zuurstof (O), binnen moleculen. Om pure waterstof te verkrijgen, moeten deze bindingen worden verbroken, een proces dat energie vereist.
Historisch gezien was deze extractie gebaseerd op twee hoofdmethoden: reforming en vergassing. Bij deze processen worden fossiele brandstoffen (aardolie, aardgas) of hout gebruikt om waterstof te produceren. Het probleem is dat deze technieken veel CO2 uitstoten. Zelfs vandaag de dag is het merendeel van de waterstof afkomstig uit deze methoden.
Er zijn echter schonere alternatieven in opkomst. Deze zullen we in het volgende punt bespreken.
De verschillende soorten waterstof
Bij elk productieproces van waterstof hoort een kleur die de koolstofvoetafdruk van de geproduceerde waterstof aangeeft.
Zwarte waterstof
Zwart waterstof wordt beschouwd als de meest vervuilende vorm in termen van CO2-uitstoot, omdat de uitgestoten CO2 en CO niet hergebruikt kunnen worden en direct in de atmosfeer worden vrijgelaten. Het wordt geproduceerd uit steenkool, die eerst wordt omgezet in gas en vervolgens wordt verwerkt tot waterstof.
Grijze waterstof
Grijze waterstof Tegenwoordig is grijze waterstof de meest voorkomende en goedkoopste vorm van waterstofproductie. Het wordt verkregen via een proces dat "stoomreforming" wordt genoemd. Dit houdt in dat aardgas (voornamelijk methaan) wordt verhit en gereageerd met waterdamp op hoge temperatuur, waardoor waterstof en kooldioxide (CO2) worden geproduceerd. Omdat dit proces afhankelijk is van fossiele brandstoffen en aanzienlijke hoeveelheden CO2 uitstoot, wordt het niet beschouwd als een milieuvriendelijke productiemethode.Grijze waterstof
Blauwe waterstof
Blauwe waterstof is vergelijkbaar met grijze waterstof, maar het onderscheidt zich doordat de productie gepaard gaat met een systeem voor het afvangen en opslaan van de geproduceerde CO2. Hoewel het wordt beschouwd als een "lage koolstof" waterstof, is het nog steeds niet volledig vrij van milieueffecten.
Groene waterstof
Groene waterstof wordt geproduceerd met elektriciteit afkomstig uit hernieuwbare bronnen door middel van elektrolyse van water. Het is bijzonder milieuvriendelijk en ontvangt momenteel veel aandacht van industriëlen, evenals aanzienlijke financiële steun van overheden.
Roze waterstof
Roze waterstof, of nucleaire waterstof, wordt eveneens geproduceerd door elektrolyse van water, mais met elektriciteit afkomstig van nucleaire bronnen. In de Europese regelgeving wordt het beschouwd als een laag-koolstof waterstof.
De productie van waterstof in België
Waterstofstrategie
In oktober 2021 heeft de federale regering haar eerste waterstofstrategie goedgekeurd, op voorstel van de minister van Energie. Dit plan stelde voor het eerst de ambities van België met betrekking tot hernieuwbare moleculen en haar doel om een belangrijke speler in Europa te worden.
Sindsdien zijn er verschillende acties opgestart. In oktober 2022 keurde de regering een update van deze strategie goed, om beter de vorderingen van de uitvoering weer te geven. Nieuwe maatregelen worden eveneens aangekondigd, rekening houdend met de recente ontwikkelingen in de sector.
De federale waterstofstrategie heeft als doel waterstof en hernieuwbare moleculen in te zetten om bepaalde toepassingen klimaatneutraal te maken, wanneer elektrificatie economisch niet haalbaar of technisch niet realistisch is.
De strategie is opgebouwd rond vier hoofdpijlers waarvoor verschillende concrete maatregelen zijn geïdentificeerd, zoals hieronder gepresenteerd:
- België positioneren als een knooppunt voor de import en doorvoer van hernieuwbare moleculen in Europa.
- Het Belgische leiderschap in waterstoftechnologieën versterken:
Maatregelen die zijn genomen:
- 2021: Ondersteuning van onderzoek en proefprojecten op het gebied van waterstoftechnologieën met de twee federale R&D-fondsen (Energie-transitiefonds en Clean Hydrogen for Clean Industry-call).
- Tegen 2025: Ontwikkelen van een waterstoftestinfrastructuur.
- Tegen 2026: Ontwikkelen van een beperkte elektrolysecapaciteit van ten minste 150 MW.
3. Een robuime waterstofmarkt opbouwen.
4. Investeren in samenwerking als een sleutelfactor voor succes.
Voor meer informatie over de strategie, klik op: waterstof-visie-en-strategie.pdf
Waterstofwet - Wet betreffende het transport van waterstof via pijpleidingen
In het kader van zijn waterstofstrategie stimuleert de federale overheid de ontwikkeling van een sterke waterstofmarkt in België. Om dit te bereiken, worden verschillende initiatieven genomen, waaronder de regulering van het waterstoftransport via pijpleidingen en de uitbreiding van het distributienetwerk.
De "waterstofwet" legt het regelgevende kader vast voor het transport van waterstof in België en voorziet:
- De aanduiding van een netwerkbeheerder, verantwoordelijk voor de planning, ontwikkeling en het beheer van het waterstoftransportnetwerk.
- Een niet-discriminerende toegang tot het netwerk voor alle belanghebbenden, wat eerlijke concurrentie garandeert.
- Duidelijke regels en procedures voor de opstelling van het ontwikkelingsplan voor het netwerk en de vaststelling van gereguleerde tarieven.
- De benoeming van de CREG (Commissie voor de Regulering van Elektriciteit en Gas) als officiële regulator van het waterstoftransport. De CREG is de onafhankelijke autoriteit die toezicht houdt op en de markten voor elektriciteit en gas in België reguleert, om hun goede werking en transparantie te waarborgen.
Raadpleeg de wet op: Wet van 11/07/2023 betreffende het vervoer van waterstof door middel van leidingen
Zie ook: Studie van CREG "Onzekere ontwikkeling van de waterstofmarkt: hoe de toekomstige uitdagingen het hoofd bieden?"
FAQ: Waterstofbussen en -autocars in België
1. Wat is een waterstofbus/autocar?
Een waterstofbus of autocar is een openbaar vervoersvoertuig met een brandstofcel die waterstof omzet in elektriciteit, waarbij alleen waterdamp wordt uitgestoten.
Hoe werkt het?
- Opslag: Waterstof wordt onder hoge druk in gasvormige toestand opgeslagen in tanks.
- Elektriciteitsproductie: Waterstof reageert met zuurstof in een brandstofcel, waardoor elektriciteit wordt opgewekt.
- Aandrijving van de motor: De opgewekte elektriciteit voedt een elektromotor en kan tijdelijk worden opgeslagen in een bufferbatterij.
- Uitstoot: Geen CO₂ of andere vervuilende stoffen, alleen waterdamp.
Dit systeem combineert een grote actieradius met nul uitstoot, en vormt zo een duurzaam alternatief voor dieselbussen.
2. Hoeveel kost een waterstofbus/autocar?
De prijs van een waterstofbus van 12 meter bedraagt ongeveer 650.000 € excl. BTW, inclusief opties. Dit is duurder dan een dieselbus (ongeveer 293.400 €) en een elektrische bus op batterijen (ongeveer 554.400 €).
Voor waterstofautocars zijn de beschikbare gegevens beperkter, aangezien de markt zich nog ontwikkelt. Geschatte kosten variëren tussen 600.000 en 700.000 €.
Omdat deze technologieën nog in ontwikkeling zijn, blijven de kosten hoog. Naarmate de productie toeneemt en waterstof breder wordt ingezet in het transport, zullen de prijzen geleidelijk dalen.
3. Zijn er waterstofbussen/ autocars in België?
In België is het aantal waterstofbussen en -autocars momenteel zeer beperkt. Volgens de automobielorganisatie Touring worden er jaarlijks ongeveer twintig waterstofvoertuigen officieel geregistreerd in ons land, maar dit cijfer omvat alle soorten voertuigen, niet alleen bussen en autocars. Wat het totale wagenpark betreft, hoewel er initiatieven lopen om waterstofbussen te introduceren, blijft hun aandeel momenteel marginaal in vergelijking met het totale aantal bussen en autocars dat in het land in gebruik is.
4. Waar kan je waterstof tanken in België?
België beschikt momenteel over verschillende waterstoftankstations, hoewel het aantal nog beperkt is. Het bedrijf DATS 24, een dochteronderneming van de Colruyt-groep, heeft zes waterstofstations geopend in Hal, Herve, Ollignies, Haasrode, Wilrijk en Erpe-Mere. Daarnaast is er een station in Zaventem, geopend in 2016 door Air Liquide, en een ander operationeel station in de haven van Antwerpen, geïnstalleerd door CMB.
Er zijn lopende projecten om dit netwerk uit te breiden in overeenstemming met de AFIR-regelgeving (Alternative Fuels Infrastructure Regulation) (Zie Thema: Wet- en regelgeving).
De huidige modellen op de markt:
Hier is een overzicht van de waterstofbussen en -autocars die op de markt beschikbaar zijn:
Iveco E-WAY H2
De Iveco E-WAY H2 is de eerste waterstofbus met brandstofcel van de Italiaanse fabrikant. Uitgerust met vier waterstofreservoirs, belooft hij een autonomie van meer dan 400 kilometer op één volle tank.
Heuliez GX 337 Waterstof
De Heuliez GX 337 is een 12-meter lange waterstofbus met een brandstofcel. Hij biedt een autonomie van tot 450 km op een volle tank.
Caetano H2.City Gold
De Caetano H2.City Gold, ontwikkeld in samenwerking met Toyota, biedt een autonomie van tot 400 km op een volle tank.
Mercedes eCitaro Fuel Cell
De waterstofbus Mercedes eCitaro G fuel cell, beschikbaar in 12 en 18 meter, biedt een autonomie van tot 400 km. De leveringen zijn eind 2023 begonnen.
Safra HyCity
De opvolger van de Businova H2, de Safra HyCity, is beschikbaar in twee lengtes en biedt meer dan 350 km autonomie op een volle tank waterstof.
2. Milieuverantwoordelijke praktijken binnen het bedrijf
Een milieuverantwoordelijke onderneming worden
Als uw bedrijf zich wil ontwikkelen tot een milieuverantwoordelijke onderneming, kunt u concrete oplossingen implementeren om het beheer van middelen zoals energie, water, afval, vervoer en digitale processen te verbeteren.
Ga verder dan de wettelijke vereisten op het gebied van milieu en zet duurzame acties in gang. Door eco-verantwoordelijke praktijken in uw bedrijfsprocessen te integreren, draagt u bij aan de bescherming van de planeet en optimaliseert u tegelijkertijd uw prestaties op de lange termijn.
Een duurzame aanpak voor uw bus- en touringcarbedrijf kan uw merkimago aanzienlijk versterken. Passagiers en zakenpartners hechten steeds meer waarde aan bedrijven die groene praktijken omarmen, wat u kan helpen zich te onderscheiden in een competitieve markt.
Het implementeren van duurzame praktijken kan ook aanzienlijke besparingen opleveren. Door het verbruik van hulpbronnen te verminderen, verlaagt u uw operationele kosten en verbetert u zo uw winstgevendheid.
Bovendien wordt de werkomgeving een sleutelcomponent voor het welzijn van uw team. Door een ecologisch verantwoorde werkomgeving te creëren, verhoogt u de motivatie en betrokkenheid van uw medewerkers, wat zich vertaalt in hogere productiviteit en meer loyaliteit van het personeel.
Hier zijn 10 belangrijke punten die u kunnen helpen om een duurzame onderneming te worden:
1. Verminder papier en bevorder digitale oplossingen: Vervang papieren documenten door digitale oplossingen om hulpbronnen te besparen en de milieu-impact te verminderen.
2. Optimaliseer energieverbruik: Installeer energiezuinige apparaten, LED-lampen en slimme thermostaten, en sensibiliseer medewerkers om ongebruikte apparatuur uit te schakelen.
3. Stimuleer groene mobiliteit: Zet een carpoolprogramma op en bied stimulansen voor ecologisch verantwoorde vervoersmiddelen. Installeer laadpalen voor elektrische voertuigen en fietsvoorzieningen.
4. Implementeer recycling en composteren: Plaats recycling- en compostbakken en sensibiliseer je team over de goede praktijken om de ecologische voetafdruk te verminderen.
5. Kies ecologische kantoorbenodigdheden: Kies voor duurzame producten zoals gerecycled papier, navulbare pennen en herbruikbare flessen om verspilling te verminderen.
6. Verbeter de luchtkwaliteit binnenshuis: Installeer efficiënte ventilatiesystemen en zet luchtzuiverende planten neer om een gezonde werkomgeving te creëren.
7. Integreer sociale verantwoordelijkheid: Zet je in voor lokale of wereldwijde projecten die sociale en milieu-kwesties ondersteunen, wat je merkimago versterkt.
8. Organiseer ecologische opleidingen: Leid je medewerkers op in ecologisch verantwoorde praktijken om de milieu-impact binnen het bedrijf te verbeteren.
9. Kies groene partners en leveranciers: Werk samen met leveranciers die duurzame praktijken hanteren om een ecologisch verantwoorde toeleveringsketen te bevorderen.
10. Evalueer en verbeter continu de ecologische praktijken: Zet een systeem op om ecologische initiatieven te monitoren en moedig medewerkers aan om feedback te geven, zodat de strategieën voortdurend worden aangepast en verbeterd.
HERINNERING: De Green Claims richtlijn (zie Thema: Wetgeving en regelgeving) van de Europese Unie verwijst naar een kader dat is opgezet om milieuclaims van bedrijven te reguleren. Deze richtlijn heeft als doel ervoor te zorgen dat bedrijven geen valse of misleidende beweringen maken over hun producten of ecologische praktijken. Dit betreft bijvoorbeeld beweringen zoals "100% recycleerbaar", "klimaatneutraal" of "ecologisch", die ondersteund moeten worden door duidelijke en verifieerbare bewijzen.
Het is dus van groot belang om niet alleen ecologische strategieën binnen uw bedrijf toe te passen, maar ook om ervoor te zorgen dat alle acties die worden ondernomen transparant zijn en voldoen aan de regels die door de EU zijn vastgesteld. Duurzaamheidsinspanningen mogen geen tijdelijke marketingstrategie zijn, maar moeten een echt proces van voortdurende transformatie zijn.
